DE NON-EATING CAPTAIN

Door Tjapko Struik

7-1-2012

Philidor 1847
2222
-
Zukertort Amstelveen
2264
4
-
6
1.
Jong de,M.(Migchiel)
2369
- Kuling,L.(Lody)
2217
½
-
½
2.
Tondivar,B.(Babak)
2318
- Tan,M.(Matthew)
2414
½
-
½
3.
Scholl,E.C.(Eddie)
2255
- Gisbergen van,S.(Stan)
2320
0
-
1
4.
Hania,J.(Jan)
2165
- Los,S.(Sander)
2298
½
-
½
5.
Berg van den,H.W.(Harmen)
2131
- Krudde,F.(Fitzgerald)
2293
1
-
0
6.
Lont,A.H.(Addy)
2266
- Kabos,T.E.C.(Tobias)
2233
0
-
1
7.
Struik,T.(Tjapko)
2221
- Sminia,J.D.(Jelmer)
2198
0
-
1
8.
Veltman,J.(Jelmer)
2194
- Strating,S.(Sybolt)
2284
½
-
½
9.
Lijn van der,B.J.(Bas)
2226
- Brouwer,D.(Dennis)
2190
1
-
0
10.
Maatman,N.(Nick)
2079
- Tan,K.T.S.(Kevin)
2197
0
-
1

Na de overwinning van de vorige ronde in Enschede hadden we onze vorm opnieuw gevonden. Een stijgende lijn was ingezet. Vandaag zouden wij laten zien dat wij, ondanks een inferieure gemiddelde elo, onze tegenstander een rondleiding konden geven langs alle hoeken van de speelzaal. Wij zouden gaan schitteren!


Maar... het liep vandaag een beetje anders. Hoewel aan beide kanten zo nu en dan halve en hele punten best de andere kant op hadden kunnen vallen, hebben wij een gedegen nederlaag weten te produceren. En met 'wij' bedoel ik natuurlijk 'onze non-playing captain' Wietze. Afgezien van het uitvoerende werk komt alles op hem aan. Voordat ik het uitvoerende werk doorneem - hetgeen enkel tot doel heeft alle individuen van het droomteam hun verdiende lof te geven, dan wel hen op hun plaats te zetten, zal ik de totstandkoming van onze nederlaag toelichten.


Voor hen die niet bekend zijn met het fenomeen non-playing captain: het is de persoon die de rol van teamcaptain vervult, maar (zo mogelijk) niet speelt. Dit actief niet-spelen kan vele redenen hebben, maar uit respect voor Wietzes pricacy zal ik onze motieven niet vermelden. Dit is ook niet belangrijk. Wat wel belangrijk is, zijn de vele voordelen die zo'n elfde man met zich meebrengt. De non-playing captain kan bijvoorbeeld altijd zijn telefoon aan laten staan, zonder het risico een reglementaire nul te vangen.


Dit is waar de eerste psychologische achterstand begon bij Addy – in het vervolg zal om zijn bescheiden uitvoerende taak naar hem worden verwezen als 'de speler van bord 6'. Vanwege enige vertraging met de trein belde hij; onze non-playing captain gaf geen gehoor. Onze non-playing captain acht het voldoende zijn telefoon bij zich te hebben. Met deze mentale achterstand begon de speler van bord 6 dus zijn partij. Wonder boven wonder komt de speler van bord 6 goed uit de opening. Bijzonder goed zelfs. De zwarte koningsvleugel werd helemaal klem gezet en met een triplering van zware stukken op de h-lijn had de speler van bord 6 zonder al te veel moeite winnend voordeel kunnen bereiken. Bij gebrek aan speelritme raakte de speler van bord 6 op dat moment enigszins in paniek en gooide de f-lijn open, waarna het van kwaad tot erger ging en hij zelfs nog wist te verliezen. Sommigen zeggen zelfs dat dit het verschil had kunnen maken tussen verlies en gelijkspel... maar dat hoor je mij niet zeggen.


Tot nu toe lijkt dit een treurige verhandeling, zonder al te veel spanning, verbeeldingskracht of moraal. Het tegendeel is waar. Daar waar de spanning te hoog werd en de speler van bord 6 verbeeldingskracht te kort kwam, had de non-playing captain in moeten grijpen. Eén van de vele routiniers die ons droomteam rijk is, legde mij tijdens het eten uit wat er mis ging. Om ethische redenen zal ik de naam van deze jonge vader uit Joure niet noemen, maar hij wist de vinger op de wonde plek te leggen. Het moment dat het winnende plan duidelijk is en een uitvoerende kracht de draad kwijt raakt, is het moment daar dat de non-playing captain op net iets te kleine afstand en met net iets te luide stem hardop het juiste plan behoort te denken. Natuurlijk is dit een gevaarlijke uitspraak die ingaat tegen ieder arbeidsethos, maar plaats aan de andere zijde van de waag onvoorwaardelijke toewijding en je hebt de balans van een droomteam. De plicht riep,onze non-playing captain gaf geen gehoor.


Vanzelfsprekend ben ik hiermee niet voldoende duidelijk voor iedereen. Zo wist de senior van ons gezelschap mij tijdens het eten te vertellen dat in Philidors bestand van ereleden geen huidige wedstrijdleiders in de landelijke competitie zitten, zoals ik beweerde in het verslag van de tweede ronde. Hij is de secretaris en het is daarom ook niet verwonderlijk dat hij de waarheid aan zijn kant heeft. Ook is het hem niet kwalijk is te nemen dat hij de essentie van die waarheidsloze verwarring heeft gemist. De verwarring, de ontsnapping aan de kille werkelijkheid en daarmee het vermaak heb ik aan mijn kant. Althans, onder mijn schare trouwe lezers, zo legde mij trouwe vriend Harmen uit. Hij begrijpt mij het best – hij vormt de bewuste schare. Dus mocht de moraal van mijn verhaal duidelijkheid ontberen... Hij is de man die het uit kan leggen, want de winnaar heeft het gelijk aan zijn zijde. En een winnaar is hij!


Niet alleen heeft hij vandaag gewonnen, hij doet niet anders. Met 4,5 uit 5 in de externe, en moeizame remises tegen 1800-spelers in de interne, weet hij te pieken op de juiste momenten en is nu zelfs topscorer binnen ons team. Of nou ja... hij luistert netjes naar de non-playing captain en volbrengt zijn uitvoerende taken naar behoren. Vandaag weer een bord vol Hollands. Na het tweede uur begon het pas echt en Harmen lanceerde stuk na stuk naar de tweede rij en omstreken. Een overtuigende overwinning.

Aanbeland bij de uitvoerende taken zal ik, zoals eerder gesuggereerd, keurig onderscheid maken tussen hen die op hun plaats gezet moeten worden en hen die lof verdienen. Laat ik de eer aan mijzelf houden en allereerst mijn eigen nederlaag erkennen – de derde alweer in de vier ronden die ik heb mogen spelen. We mogen van geluk spreken dat we met een tiental spelen, en niet met een acht-, zes,-, of zelfs viertal, want dan had ik eigenhandig het team de afgrond in getrokken. Na vrij soepel door de opening te zijn gekomen met de zwarte stukken, gaf ik zonder blikken of blozen een kwaliteit weg. Op karakter heb ik het nog weten te rekken tot het laatste kwartier, maar aan de nul was niet te ontkomen.


Een jochie met nog meer karakter moet al helemaal op zijn plaats worden gezet. Nick wist rond de kerst in Groningen met een flitsende start van 3 uit 4, tegen onder meer (groot)meesters, vriend en vijand te verrassen. Een triest vervolg van het toernooi doet daar geen afbreuk aan. Een beetje non-playing captain zet zijn talent de komende paar ronden op bord één, twee of drie – onze non-playing captain gaf geen gehoor. Ik hoop dat ik met deze woorden Nick – indirect – op de juiste plaats weet te zetten. Vandaag verloor hij. Hij begon goed, maar miste ergens een variant en kwam in een verloren eindspel terecht. Of nou ja... hij speelde gewoon aan een slaapverwekkend bord, aan wie zou dat hebben gelegen?


De derde nederlaag kwam van de speler van bord 6, waarvan reeds verslag is gedaan, en de laatste nul wist Eddie in de wacht te slepen. Vanuit mijn perspectief stierf hij een stille dood, maar ik heb geen 60 jaar schaakervaring en mis dus af en toe een nuance. Bij de analyse, met laptop, bij de Chinees bleek dat er wel degelijk een spannende strijd was. Maar de lichte stukken van zijn tegenstander wonnen de strijd om de betere velden en daar moest Eddie zich bij neerleggen.


In een niet heel erg goed verhulde poging tot een climax werk ik door naar de remises. Ik wil Babak op zijn plaats zetten. Verslag na verslag spreek ik met veel respect over zijn positiespel. Krijgt hij wit en bovendien een zuiver positionele stelling voor zich, zie ik na wat optisch mooi gespartel ineens een vrijwel symmetrische stelling met initiatief voor zwart in mijn ooghoek. Normaal ben ik mild voor Babak, maar sinds hij op persoonlijk vlak weer in een optimistische bui is, is zijn schaken er niet op vooruit gegaan. Stapje terug in levenslust Babak, en inspireer mij op het bord!


Dan nu de lof. De remise aan het eerste bord was niet nodig. Migchiel had met zwart de opening goed voorbereid en kwam al vrij snel tot een klein plusje. In het eindspel wist hij dit uit te bouwen tot een pion voorsprong en bovendien had hij een winnende afwikkeling op het oog. Bij nader inzien vond hij dat hij zijn sterke toren op de tweede rij moest blijven bestrijken, waardoor het eindspel vervlakte.Tot remise, om precies te zijn.


Aan bord 4 had Jan twee pionnen voor een kwaliteit. Een prima ongelijke materiaalverhouding, maar wel eentje die hem weinig mobiliteit opleverde. Als een der laatsten was hij nog bezig om een vol punt bezig te slepen, maar ook met het afweren van de gevaren van de twee vijandelijke torens. Uiteindelijk was de rek eruit en moesten beide spelers de vrede tekenen.


Misschien nog wel meer kans had Jelmer. Nadat hij had besloten zijn vertrek gepaard te laten gaan met een spetterende partij, offerde hij een pion in de opening. Niet het meest vruchtbare pionoffer dat ik gezien had, maar tegen de tijdnoodfase kwam het er op aan en met een dame tegen toren en loper leken zijn kansen gunstig. Na de tijdscontrole wist hij echter niet voldoende pionnen over te houden om de opbouw van een vesting, dan wel teveel tegenspel, tegen te houden. Met eeuwig schaak tekende ook hij voor remise.


Overwinningen waren er aan onze zijde voor Harmen en Bas. Harmen heeft al bakken met lof in ontvangst mogen nemen. De rest is dus voor Bas. Bas nodigt mij, maar ook andere jeugdige spelers in ons team, eens in de zoveel tijd uit om een openingssessie bij hem thuis bij te wonen. Niet omdat hij zoveel om anderen geeft, maar om ons het gevoel te geven dat onze openingen aan alle kanten kraken. Ik ben daar na mijn debuut in het eerste tweemaal ingetrapt, inmiddels weet ik beter.


Het gedrocht dat Bas zelf afleverde speelde hij ook rond mijn debuut. Toen ging hij er genadeloos af, zo staat mij bij. Maar het succes van deze opening is zo veranderlijk als het weer en nadat Bas zijn dame enigszins in het nauw kwam, bleek het offer dat hij pleegde verrassend gevaarlijk. Het liep zelfs tot mat. In hoeverre er dan sprake is van opzet, vraag je je als loyaal teamlid niet af. Dat doe je gewoon niet. Dus Bas, alle lof voor je voortreffelijke stellingsgeluk!


Na afloop gezellig tafelen bij de Chinees. Met de laptop op tafel voor de analyse – waar zijn toch die irritante, maar tevens sfeervolle zakschaakbordjes gebleven? De laptop werd overigens wel heel sociaal geplaatst op de tafel, zodanig dat vrijwel iedereen de partij kon zijn. Ik zeg bewust 'vrijwel iedereen', want onze non-playing captain viste achter het net. Op de hoek van de tafel kon hij precies niets zien van het geheel. Toen vervolgens de bakjes kroepoek met saus op tafel werden gezet, fungeerde de laptop bovendien ook nog als scherm tussen kroepoek en captain. Wat mij betreft een terechte handelswijze tegenover onze captain, vanaf dat moment omgedoopt tot non-eating captain. Hij klaagt af en toe dat ik hem tegenwoordig nauwelijks meer noem in de verslagen – nadat ik hem één verslag lang niet heb genoemd – maar zelf begrijp ik niets van dit beklag.


Van deze wedstrijd vandaag, maar ook van dit soort bijkomstigheden, doet ook Migchiel verslag. Hij heeft hiervoor enige ruimte gekregen in een vergelijkbaar gezelligheidsblad, het Friesch Dagblad, als ik mij niet vergis. Deze krant censureert veel strenger dan Philidor, waar bijvoorbeeld alleen Eelke geregeld nog wat extra taalfouten in mijn verslagen weeft. Daarom zal zo'n krant geen odes accepteren gericht aan specifieke personen, iets wat ik mij wel kan veroorloven. Migchiel noemt wel af en toe de, in mijn optiek allesbeslissende, rol van de non-eating captain. Dit tot groot genoegen van diens moeder, die met recht uiterst trots is op haar zoon.


Aan haar wil ik dan ook het volgende compliment opdragen. Wietze, onze non-eating captain, neemt zijn taken uiterst serieus. Daar waar sommigen enkel en alleen zien dat hij vandaag driemaal geen gehoor gaf aan zijn roeping, zien zij die iets beter kijken ook... dat in de tijdspanne dat hij zich niet liet zien, hij zich met liefde, zorg en ongeremde toewijding heeft ontfermd over het zoeken van een gepaste – waarmee ik bedoel een snelle, lekkere en betaalbare – eetgelegenheid. De Chinees bracht ons precies wat wij verwachtten. Het enige minpuntje was het afrekenen, waarbij Harmen 14 euro moest afrekenen en met 50 euro betaalde.


De uiterst gecompliceerde berekening van het wisselgeld bracht het meisje in verlegenheid en de kwestie moest uiteindelijk, ondanks voorzeggen van Harmen, worden beslecht met een rekenmachine. Een kleine smet op Wietzes inspanningen, maar uiteindelijk dwongen de verblindende schoonheid en de lieve lach van het meisje ons zelfs haar haar volstrekt gebrek aan rekenkracht te vergeven.