Zaterdag 20 april 2024 was een donkere dag in de historie van Philidor, want zowel het eerste als tweede team degradeerden. (De degradatie van het 3e KNSB-team was al eerder een feit geworden.) Voor het eerste team betekent dit dat we voor het eerst in de historie van de club lager dan de 1e klasse zullen moeten spelen.
Was degradatie onvermijdelijk, gezien we de laatste ronde uit naar Tilburg moesten, tegen Stukkenjagers (de kampioen die tot dan toe alle wedstrijden had gewonnen), en gezien het feit dat we afhankelijk waren van een slecht resultaat van Groningen 2? Nee, absoluut niet. We kwamen gisteren zelfs nog heel dichtbij handhaving: in het zesde speeluur was de tussenstand in Tilburg 4-4 en kregen we bericht dat de uitslag van Groningen 2 gunstig voor ons was. Een 5-5 gelijkspel zou voor ons handhaving betekenen. De twee resterende partijen stonden moeilijk, maar twee remises waren zeker niet ondenkbaar. Maar… Zoals heel vaak (te vaak) dit seizoen was het weer net niet voor Philidor 1, en het werd uiteindelijk een 4-6 verlies.
De wedstrijd in Tilburg begon reeds om 12 uur; de auto’s uit Leeuwarden moesten nog voor 9 uur ’s ochtends vertrekken om redelijk op tijd te zijn. Met Cas als invaller voor Jan Boersma waren we klaar om ons zo goed mogelijk te verweren in een ultieme poging de dreigende degradatie te voorkomen. Overigens nog een kleine hilariteit: de wedstrijdleider van Stukkenjagers refereerde naar “Philidor 1447” – we zien onszelf graag genoemd als oudste schaakvereniging van Nederland, maar dat is wel heel erg oud…
De wedstrijd zelf. De eerste paar uur leek het mij dat het er voor Philidor nog goed uitzag. Sommige partijen slechter, sommige partijen beter, sommige partijen in evenwicht. Er moet gezegd worden dat, alhoewel Stukkenjagers dit seizoen tot nu toe alle wedstrijden had gewonnen, terecht kampioen is geworden en het uiteraard een sterk team is, het niet zo sterk is dat het met kop en schouders boven de rest van de klasse uitsteekt. Niet zoals Paul Keres 1 een paar jaar geleden dat met gemak een GM plus een vijftal IMs opstelt. Bij Stukkenjagers hebben we het over een gemiddelde rating van iets boven de 2200. (ter vergelijk is de gemiddelde rating van de meeste teams in de 1e klasse ergens tussen 2100 en 2200 – niet bijzonder veel lager.)
De eerste uitslag na een paar uur spelen was aan het bord van Osama, die remise speelde. Osama overzag iets waardoor hij een pion moest geven, maar de extra zwarte pion kon in toom gehouden worden en de rest van de stelling raakte zo geblokkeerd dat de zwartspeler remise wel prima vond.
Jippe verloor vervolgens. Hij snoepte een pion op a2, wat nog kon, maar moest daarna nauwkeurig spelen, wat hij niet deed. Kwam een stuk achter en incasseerde een nul. Ook onze teamcaptain Jan Hania verloor; Jan dacht na dameruil en torenruil dat het eindspel, ondanks het zwarte loperpaar, niet zo slecht voor hem zou zijn… totdat zwart de mokerslag Lf2! speelde waardoor Jans koning op h2 en paard op g2 volledig opgesloten werden. De rest van het eindspel speelde Jan in feite met een stuk en koning minder.
Daar stond een overwinning van Addy tegenover. Addy offerde een pion en nog wat meer, speelde de stelling op intuitie en ervaring, erop vertrouwend dat hij genoeg compensatie zou kregen. En dat bleek! De laatste paar zetten waren wel aardig en hij zette zwart mat:
De volgende uitslagen vielen in de tijdnoodfase. Invaller Cas boekte zijn eerste overwinning in Philidor 1. (Er moet nog uitgezocht worden of hij met 14 jaar de jongste speler is die een partij wint in het eerste team.) Vanuit de opening kwam Cas in een eindspel met een wat betere pionstructuur. Er was eigenlijk lange tijd niet zoveel aan de hand, veel maneuvreren, totdat de zwartspeler in de tijdnoodfase naar voren ging met zijn pionnen en zo allerlei extra zwaktes in zijn stelling creëerde. Cas maakte hier gretig gebruik van en de winst liet niet zo lang meer op zich wachten.
Amir moest helaas een nul incasseren; vond in een ingewikkelde stelling niet het juiste plan, waardoor wit langzaam maar zeker zijn stukken in de richting van Amir’s koning kon dirigeren, terwijl Amir’s activiteit te lang op zich liet wachten. De witte koningsaanval bleek niet te stuiten.
Migchiel voegde een remise toe. Aan bord 1 stond hij eigenlijk de hele partij ergens tussen “een tikkeltje beter” en “duidelijk beter”. Achteraf baalde hij, want zijn voordeel in het eindspel was op een bepaald moment erg groot, maar met een paar onnauwkeurige zetten gaf hij bijna al zijn voordeel weg. Er bleef een eindspel over waarbij beide spelers twee lopers hadden en er geen enkele manier was voor Migchiel om vooruitgang te boeken. Toch kan Migchiel met een score van 7 uit 9 (5 winst, 4 remises) en een TPR van dik in de 2400 terugkijken op een mooi seizoen.
Zo stond het na de tijdscontrole 4-3 voor Stukkenjagers. Erik, Harmen en ikzelf waren nog bezig. Ik stond eigenlijk vanaf een uur na aanvang van de wedstrijd heel goed en zat wel lekker in mijn vel, want het stellingstype was mij goed bekend en mijn tegenstander maakte een positionele fout:
Bij een 4-4 stand waren Erik en Harmen nog aan het zwoegen in het 5e en later zelfs 6e speeluur. Harmen zat aan bord 10 tegenover de sterkste speler van Stukkenjagers, Jasper Beukema. Het was een scherpe partij waarbij Harmen prima meekon met Beukema, zelfs tot ver in het eindspel:
Rest de partij van Erik. Hij speelde de opening niet geheel nauwkeurig, gaf een kwaliteit tegen een pion wat niet noodzakelijk was. De compensatie voor de kwaliteit was eigenlijk niet voldoende, maar de witspeler speelde zo aarzelend dat Erik aardig in de partij kwam en goede compensatie kreeg. Misschien dat Erik iets te passief op een vesting speelde, want na de tijdscontrole opende wit de stelling alsnog waarna Erik duidelijk verloren kwam te staan. Ook hier treuzelde wit echter meerdere keren. Erik had meerdere verschillende manieren gezien waarop wit kon winnen, maar ja, als je tegenstander het nalaat… Bovendien speelden beide spelers al een tijdlang op de 30 seconden increment, waardoor wij nog de hoop hadden dat wit door de vlag zou gaan. Dat was het verschil tussen 5-5 gelijk en 6-4 verlies geweest, en daarmee het verschil tussen handhaving en degradatie… Helaas vond wit uiteindelijk toch één van de vele winstwegen. Einduitslag: 6-4 verlies.
Achteraf was er teleurstelling bij de spelers van het 1e team, maar niet heel veel. Want we wisten dat de kans op handhaving bij ingaan van de laatste ronde klein was. Een reële kans, maar klein. En achteraf gezien kun je alleen maar concluderen dat ons hele seizoen te ‘matig’ was, met geen enkele uitschieters naar boven toe. Meerdere wedstrijden eindigden in een 5-5 gelijkspel, waar we 5,5-4,5 konden en hadden moeten winnen. En wat ik in het verslag van de wedstrijd tegen UVS (4e ronde) al opmerkte, geldt eigenlijk voor ons hele seizoen: als je onze bordpunten iets anders verdeelt over de wedstrijden, hadden we makkelijk veilig kunnen zijn… Ter vergelijking: Wageningen 1 heeft evenveel bordpunten gehaald als Philidor: 41 in totaal. Maar zij staan veilig op een 7e plaats met 8 matchpunten, en wij degraderen met 4 matchpunten.
Verder moet ook gezegd worden: als je 6-7 seizoenen op rij met het degradatiespook flirt (want Philidor 1 is de afgelopen jaren bijna elk seizoen maar net boven de degradatiestreep geëindigd) dan is het bijna onvermijdelijk dat het een keer fout gaat. In die zin is het een klein wonder dat het zoveel seizoenen heeft geduurd voordat het echt mis is gegaan. En in de afgelopen seizoenen hebben we vaak teams zien degraderen uit de 1e klasse die niet veel of helemaal niet onderdeden voor ons – En Passant, Max Euwe, et cetera…
Sommige van die teams, zoals Groningen 2 dat dit jaar dus net boven ons eindigde in de strijd tegen degradatie, hebben we meerdere keren zien verdwijnen uit de 1e klasse om het jaar daarop direct weer uit de 2e klasse te promoveren. Daar moeten we komend seizoen dan ook maar op mikken: meteen kampioen worden en weer terugkomen in de 1e klasse. Een kampioenschap in de 2e klasse is overigens zeker niet vanzelfsprekend, maar het moet wel onze doelstelling zijn komend seizoen. En aangezien we van tientallen naar achttallen gaan zal dat de personele problemen van de afgelopen jaren een stuk kleiner maken.
Maar goed, dat zien we 21 september wel, wanneer het seizoen 2024-25 begint. Tot die dag hebben we de tijd om de wonden te likken, te bezinnen, te oefenen, beter te worden en de messen te slijpen. En dan keren we hopelijk in 2025 weer terug in de 1e klasse.