Door Eddie Scholl
In zijn woonplaats Groningen is vorige week op 87-jarige leeftijd ons oud-lid Arjen Tilstra overleden.
De naam Arjen Tilstra zal in de historie van het Friese schaak altijd verbonden blijven aan zijn rol die hij heeft gespeeld in het landskampioenschap van Philidor in 1967. Niet alleen het behalen van die titel – op zich al een bijzonderheid, want ervoor en erna viel die vrijwel altijd in handen van een club uit de Randstad – , maar ook de wijze waarop dat gebeurde leidde binnen het Friese schaakleven tot grote vreugde en ook tot veel publiciteit.
Het verhaal is bij veel oudere Friese schakers welbekend: bij het ingaan van de laatste competitieronde 1966-1967 in de hoofdklasse KNSB hadden nog twee teams kans op de titel en die beide waren dan ook nog wel getooid met dezelfde naam: Philidor Leeuwarden had één matchpunt minder dan Philidor Leiden. En voor die laatste ronde, op 8 april 1967, stond de onderlinge ontmoeting in de Friese hoofdstad op het programma, in het toenmalige clublokaal in De Klanderij. Wij moesten dus winnen.
De strijd eindigde onder grote publieke belangstelling in 5-4; de partij Tilstra – Etmans was na een hectische tijdnoodfase na 50 zetten nog onbeslist en werd volgens de destijds geldende regels afgebroken. De stand leek geheel hopeloos voor Tilstra, maar bij de hervatting een week later in Leiden, bleek Etmans niet de beste zet te hebben afgegeven en bleek ook nog dat het analysewerk in de voorgaande week aan Friese kant aanzienlijk beter was geweest dan dat van de Leidenaren. Opnieuw werd de partij afgebroken, maar nu in een stand die Tilstra veel meer hoop op een goede afloop bood. En inderdaad, in de derde zitting, op 22 april in Leeuwarden, wist hij de remise veilig te stellen. In totaal telde de partij 103 zetten en een speelduur van meer dan 10 uur.
Een uitvoerig verslag van het gehele gebeuren is opgenomen in het in 1997 bij de viering van het 150-jarig bestaan verschenen jubileumboek van onze vereniging. Curieus in dit hele verhaal is natuurlijk ook het feit dat tegenstander Maarten Etmans inmiddels al weer heel lang lid is van onze vereniging.
Nadat Maarten Etmans aan het eind van de eerste zitting zijn zet heeft afgegeven en de partij dus afgebroken is, kijken beide spelers samen nog even naar de afgebroken stelling. Het hele Leidse team heeft zich in feeststemming achter Maarten opgesteld. Aan de Leeuwarder kant lijkt daarentegen weinig interesse voor de afgebroken stelling te bestaan; alleen Jan Meint Greben is helemaal links zichtbaar.
Arjen Tilstra meldde zich in 1950 op 16-jarige leeftijd aan bij onze club en bleek al snel uiterst talentvol te zijn. Dat leidde ertoe dat hij enkele seizoenen later, in 1952-1953, een vaste plaats in het eerste kreeg, een plaats die hij tot 1972 zou behouden. Hij verhuisde toen naar Groningen om daar directeur van de Hogere Bibliotheekschool te worden en stapte over naar S.C. Groningen.
Ook voor het Groningse schaak heeft hij veel betekend, maar dan vooral organisatorisch. Zo was hij een van de initiatiefnemers van de stichting SO-ON (Stichting Schaakontwikkeling en -opleiding Noord-Nederland), die in het tweede deel van de jaren ’90 en ook in de eerste jaren van het nieuwe millennium veel heeft gedaan voor de bevordering van het (jeugd)schaken in Groningen, Friesland en Drenthe.
De laatste jaren had hij het niet gemakkelijk. In augustus 2020 overleed zijn echtgenote Fenna en zelf kreeg hij ook te kampen met een achteruitgaande gezondheid.
Vrienden en bekenden zullen zich Arjen Tilstra herinneren als een uiterst sympathiek iemand, deskundig en betrokken op velerlei gebied en een talentvol denksporter. Hij was namelijk niet alleen een sterk schaker, ook als bridger stond hij zijn mannetje.
De leden van het kampioensteam: zittend v.l.n.r. Theun van den Tol, mr. Willem Aarts, mr.Jan Franx en Haije Kramer; staand Sjoerd Zondervan , Lucas te Velde, Eddie Scholl, Arjen Tilstra, Wim Ooiman, Paul Boersma en Jan Meint Greben..
Foto Leeuwarder Courant van 10 april 1967.